สัมภาษณ์เซนเซ Chinen Kenyu

รายการ Direct Talk ของ NHK World สัมภาษณ์เซนเซ จิเนน เคนยู เกี่ยวกับคาราเต้โอกินาวะว่าทำไมถึงเป็นที่สนใจของชาวต่างชาติ เซนเซบอกว่าคาราเต้โอกินาวะเป็นศาสตร์ที่ต้องอาศัยการฝึกฝนเป็นเวลานาน โดยผู้ฝึกจะรู้สึกถึงพัฒนาการทีละน้อยแต่ต่อเนื่อง มันเป็นวิถีการฝึกฝนที่ต้องอุทิศทั้งชีวิตให้ หากเทียบกับคาราเต้เชิงกีฬาที่ถูกพัฒนาขึ้นในแผ่นดินใหญ่ญี่ปุ่นที่จัดให้มีการแข่งขันหาผู้แพ้ผู้ชนะ ศาสตร์แบบนั้นมันง่ายแค่จับคนสองคนมาสู้กันแล้วดูว่าใครชนะ แต่ในโอกินาวะ แก่นแท้ของคาราเต้ไม่ได้อยู่ที่การแข่งขันหรือการแพ้ชนะ คุณห้ามโจมตีผู้อื่นก่อนและหากถูกโจมตีก็ต้องป้องกันตัวไม่ให้คนอื่นมาทำร้ายคุณได้ การตั้งรับ (ในสไตล์ของเซนเซ) จะไม่ถอยหลังแต่จะใช้การเปลี่ยนทิศหรือดูดซับแรงหรือแม้กระทั้งขยับเข้าหาอย่างมีสติและปราศจากความกลัว ปรมาจารย์ในอดีตได้ศึกษาเทคนิคการตั้งรับการโจมตีจากทุกทิศทางและรวบรวมความรู้เหล่านั้นไว้ในคาตะ คาตะจึงมีความสำคัญอย่างมากในคาราเต้โอกินาวะ

ปรัชญาการเน้นตั้งรับและไม่โจมตีก่อนของคาราเต้โอกินาวะเกิดจากประวัติศาสตร์อันยากลำบากของผู้คนในหมู่เกาะโอกินาวะตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์สำคัญระหว่างจีนกับญี่ปุ่น ที่ทั้งสองมหาอำนาจพยายามจะเข้ามายึดครองและหาประโยชน์ ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 โอกินาวะก็ตกอยู่ภายใต้การปกครองของอเมริกาอีก แนวคิดเรื่องความอดทนต่อความยากลำบากและการเอาตัวรอดจึงฝังอยู่ในวิถีชีวิตของคนโอกินาวะ แม้ว่าเราจะอยู่ในสถานะที่เสียเปรียบแต่จะทำยังไงให้ไม่แพ้ การไม่โจมตีและไม่ถูกทำร้าย จึงเป็นแก่นสำคัญของคาราเต้โอกินาวะ

เซนเซเกิดบนเกาะอิเอจิมะทางตะวันตกเฉียงเหนือของเกาะใหญ่โอกินาวะ สมัยวัยรุ่นเซนเซเปลี่ยนงานบ่อยมากโดยเขามักจะโทษงานบ้างโทษคนอื่นบ้างที่ทำให้เขาทำงานไม่ทน จนวันนึงเพื่อนชวนเซนเซไปฝึกคาราเต้ แม้ในช่วงแรกจะเต็มไปด้วยความยากลำบาก แต่แนวคิดเรื่องความมุ่งมั่นขยันอดทนจากการฝึกคาราเต้ก็เริ่มซึมซับจนทำให้เซนเซคิดได้ว่าปัญหาในชีวิตที่เขาพบเจอนั้น เกิดจากความไม่มุ่งมั่นและอดทนมากพอของตัวเขาเอง เซนเซเลยไม่คิดที่จะเลิกฝึกคาราเต้แต่มุ่งมั่นฝึกฝนอย่างสุดความสามารถ จนในปี 1976 ตอนที่เซนเซอายุได้ 32 ก็สามารถดิ้นรนจนมีโอกาสได้เปิดโดโจของตัวเองที่กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส ด้วยความที่ไม่รู้ภาษาฝรั่งเศสเลยแม้แต่น้อย ทำให้การเรียนการสอนเป็นไปได้ยากมาก แถมจะสอนแบบที่สอนคนญี่ปุ่นก็ไม่ได้เพราะคนตะวันตกเวลานักเรียนถามแล้วเขาต้องการคำตอบทันทีอย่างละเอียดและเป็นขั้นเป็นตอน ทำให้ต้องสอนอย่างค่อยเป็นค่อยไปด้วยการอธิบายและการสาธิตอย่างละเอียดทุกขั้นตอน และด้วยวิธีการสอนอย่างละเอียดเป็นเหตุเป็นผลของเซนเซทำให้นักเรียนเข้าใจและบอกต่อกันปากต่อปากจนคนมาเรียนกับเซนเซมากขึ้นเรื่อยๆ จนถึงวันนี้เซนเซจิเนนสอนนักเรียนมาแล้วกว่า 6 พันคนใน 30 ประเทศทั่วโลก ความหวังของเซนเซคือการใช้การฝึกคาราเต้เป็นเครื่องมือในการสร้างให้ลูกศิษย์มีความมุ่งมั่นและเป็นตัวของตัวเอง (empowerment through the study of karate)

เซนเซบอกว่าถ้าคุณอุทิศตนให้กับการฝึกคาราเต้ คุณอาจไม่ดูมั่งคั่งร่ำรวยแต่คุณจะเป็นสมาชิกที่มีคุณภาพของสังคม และหากสามารถเอาแนวคิดของคาราเต้ไปประยุกต์กับวัฒนธรรมอื่นๆที่มีอยู่ในประเทศนั้นๆ แล้วสามารถสร้างเป็นวัฒนธรรมผสมที่ดีกว่าเดิม ก็จะยิ่งที่เป็นความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ขึ้นไปอีก คำขวัญของเซนเซคือ "ความแข็งแกร่งที่แท้จริงจะไม่หวั่นไหวต่อพลังอำนาจของผู้อื่น" ความซื่อสัตย์ จริงจังและจริงใจต่อตนเอง นั่นคือความแข็งแกร่ง ถ้าคุณต้องการแค่จะเอาชนะ คุณจะไม่มีวันพอ เพราะจะมีคนที่เก่งกว่าคุณเสมอ การพยายามจะเอาชนะคนอื่นจนลืมไปว่าความแข็งแกร่งที่แท้จริงคืออะไร จะนำไปสู่ความหายนะ

ดูตอนเต็มได้ที่นี่ (15 นาที):

https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/ondemand/video/2058500/

ภาพจาก: https://www.gdayjapan.com.au/interests/discover/okinawas-main-island/